Geld lenen en sparen

Geld lenen en sparen tijdens de studie

Het is een actueel thema: de gemiddelde studieschuld bij studenten loopt de afgelopen jaren steeds verder op. Uit gegevens van de DUO - IB-groep blijkt dat studenten steeds makkelijker (en vooral steeds meer) lenen. Een veelgehoorde reden: "...om een beetje relaxed (!) door de studietijd heen te komen. Sparen..?" Bedroeg de gemiddelde studieschuld jaren geleden nog iets minder dan 11.000 euro, en nu is dit ruim ruim 12.500. Een toename van meer dan 13%!

Het Nibud onderzoek

Deze (toch wel zorgelijke) ontwikkeling was mede de aanleiding voor het Nibud om de kennis onder studenten over geld, sparen en lenen eens grondig onder de loep te nemen. De resultaten van het onderzoek werden gepresenteerd. En wat de aanleiding al deed vermoeden werd in de resultaten bevestigd: Studenten hebben vaak geen idee, als het gaat om geld lenen én managen tijdens hun studie! Zo weet 40% van de studenten die bij het IB geld leent niet hoeveel rente zij hierover moeten betalen. Over de aflossingstermijn wordt evenmin nagedacht. Sterker nog: ruim 30% van de studenten met een studielening had vooraf nooit onderzocht of ze de lening überhaupt ooit terug konden betalen. Een uitkomst die overigens naadloos aan lijkt te sluiten op een recent onderzoek naar de ontwikkeling van het vermogen om te plannen bij tieners en twintigers. Onderzoeker Tamara Madern van het Nibud zegt naar aanleiding van het onderzoek onder mbo'ers: "Studenten lenen makkelijke en denken niet na over de consequenties."

Sparen en schulden onder mbo-studenten

Omdat mbo-studenten binnen het totaal aantal studenten in Nederland een relatief grote groep vormen, heeft het Nibud hen als een aparte groep onderzocht op hun leen- en spaargedrag.

Sparen onder mbo-studenten algemeen

Van alle deelnemende mbo-studenten bleek 12% niet over spaargeld te beschikken. Deze groep gaf aan zelf niet te sparen en daarbij werd er voor hen ook door anderen niet gespaard. 5% van de ondervraagde mbo'ers spaarden op het moment van het onderzoek zelf weliswaar niet maar voor hen werd toch een spaarpotje opgebouwd door ouders, grootouders of anderen. 83% van de respondenten spaart zelf. Uit het onderzoek blijkt dat er onder mbo'ers qua spaargedrag geen duidelijk verschil is naar leeftijd, opleidingstype of geslacht. Wel is naar voren gekomen dat thuiswonende studenten vaker zelf sparen dan hun uitwonende studiegenoten, respectievelijk 87% tegenover 73%. Over het algemeen hebben 20% van de mbo-studenten ouders die voor hen sparen. Daarbij blijken ouders van BBL studenten minder vaak voor hun kinderen te sparen (10%) dan ouders van BOL studenten (24%). Net als bij de hbo- en wo-studenten sparen oudere mbo'ers minder vaak dan jongere studenten. Ook de ouders die sparen voor hun kind volgen qua spaargedrag deze trend. Uitgedrukt in cijfers: bij mbo-studenten in de leeftijd 16-17 jaar spaart 6% niets terwijl dit pecentage bij mbo'ers van 22 is opgelopen tot 20%.

NB: Het percentage mbo-studenten dat zegt niet te sparen is met 3% toegenomen.

Van alle sparende mbo-studenten

• geeft 70% aan te sparen op een spaarrekening
• geeft 21% aan te sparen op een betaalrekening
• geeft 20% aan thuis te sparen (in een spaarvarken, oude sok, enz.)
• geeft 19% aan dat de ouders voor hem of haar sparen
• geeft 6 % aan dat grootouders of anderen voor hen sparen
• geeft 4% aan zelf te beleggen
• geeft 12% aan dat er zowel door henzelf als door anderen niet gespaard wordt

NB: op de vraag "spaar je zelf of sparen anderen voor jou?", evenals op de vraag "hoe spaar je of hoe wordt er voor je gespaard?" konden de respondenten meerdere antwoorden geven.

Waarvoor spaar je?

Ook bij deze vraag mochten de deelnemende mbo-studenten meerdere antwoorden geven. Dit leidde tot een gevarieerd beeld. Een groot deel van de ondervraagde mbo'ers (44%) gaf aan geld te willen sparen om later een huis of een nieuwe inrichting voor het toekomstige huis te kunnen kopen. Verder

• geeft 66% aan te sparen om een buffer op te bouwen
• geeft 58% aan te sparen voor een specifiek doel (autorijlessen, vakantie e.d.)
• geeft 22% aan zonder speciale reden te sparen ("...ik houd gewoon geld over...")
• geeft 21% aan te sparen voor een studie
• geeft 7 % aan te sparen omdat ze dat moeten van hun ouders
• geeft 1% aan te sparen om later het familiebedrijf over te kunnen nemen
• geeft 7% aan te sparen voor doelen anders dan hierboven genoemd

Vergoeding voor een laptop per gemeente

Voor veel scholieren zijn laptops onmisbaar en soms zelfs verplicht vanuit school. Naast de noodzakelijke schoolboeken kan dit echter een grote kostenpost zijn: zeker voor de mensen met een kleinere portemonnee. Gelukkig bieden gemeenten daarom speciale subsidies en financiële tegemoetkomingen voor gezinnen met een laag inkomen. Per gemeente blijken er echter wel grote verschillen te bestaan in de hoogte van een laptop-vergoeding.

Hoeveel spaar je gemiddeld per maand?

Mbo-studenten die sparen leggen gemiddeld zo'n 139 euro per maand opzij. Hoewel het percentage mannelijke en vrouwelijke mbo-studenten dat spaart nagenoeg gelijk is (respectievelijk 84% tegenover 83%), blijken mannen maandelijks wel het meeste te sparen. Waar vrouwen gemiddeld 113 euro per maand in de spaarpot stoppen, komen de spaarzame heren in dit onderzoek uit op een gemiddelde van 164 euro. Opvallend is verder dat BBL-studenten aanzienlijk meer sparen, gemiddeld 243 euro per maand, dan BOL-studenten die vaak niet verder komen dan 97 euro per maand. BOL-studenten sparen daarentegen vaker dan BBL'ers, namelijk 85% versus 49%.

Hoe vind je er financieel voor staat?

Ondanks de eerder besproken spaardrift onder mbo'ers blijkt dat één op de vijf mbo-studenten vindt dat hij of zij er financieel niet goed voor staat. Onder uitwonenden is dit percentage zelfs 25%! Daarbij geeft 42% van de vrouwelijke respondenten aan niet goed rond te kunnen komen, tegenover 52% van de ondervraagde mannen. Overigens blijkt dat mbo-studenten die aangeven regelmatig een stuk van de maand overhouden, toch vaak wel sparen. Van alle jongeren binnen deze groep geeft meer dan 50% aan toch nog maandelijks geld opzij te zetten. NB: onder mbo'ers die nooit geld tekort komen spaart 96%.

Als je geld tekort komt, wat doe je dan?

Deze vraag werd gesteld aan alle studenten die aangegeven hadden regelmatig moeite te hebben om uit te komen met hun maandelijkse inkomen. Hieruit bleek dat:

• 52% aangeeft niets te doen: als het op is, is het op...
• 38% aangeeft geld te lenen van zijn of haar ouders
• 34% aangeeft geld op te nemen van de spaarrekening
• 22% aangeeft meer te gaan werken
• 15% aangeeft ervoor te kiezen om dan maar rood te staan bij de bank
• 12% aangeeft geld te lenen bij broers, zussen, vrienden of andere bekenden
• 1 % aangeeft te kopen op afbetaling
• 1 % aangeeft te kopen met zijn of haar creditcard

Tevens blijken thuiswonende studenten vaker van hun ouders te lenen dan uitwonende studenten. Daar tegenover spreken thuiswonenden minder snel hun spaargeld aan als de maand te lang duurt. Een andere conclusie die het Nibud uit dit onderzoek kon trekken was dat BOL-studenten er minder vaak voor kiezen om rood te staan bij de bank dan BBL-studenten (11% tegenover 25%).

Heb je wel eens informatie nodig over lenen, sparen of andere geldzaken? Zo ja, waar haal je deze info dan?

In dit onderzoek heeft het Nibud tevens gevraag aan de deelnemende mbo'ers of ze in dat afgelopen jaar wel eens informatie nodig hebben gehad over geldzaken. Dit bleek bij 31% van de respondenten het geval te zijn. Van alle mbo-studenten die in dat jaar ook daadwerkelijk op zoek zijn gegaan naar informatie zegt 62% hiervoor met zijn of haar ouders gesproken te hebben. Verder zocht

• 14% informatie door contact op te nemen met overige familieleden
• 16% informatie door contact op te nemen met vrienden en/of kennissen
• 11% informatie via school
• 37% informatie door contact op te nemen met de bank
• 7 % informatie door contact op te nemen met een financieel adviseur
• 8 % informatie door contact op te nemen met het Nibud
• 17% informatie door contact op te nemen met DUO
• < 1% informatie door contact op te nemen met JOB
• 13 % informatie door contact op te nemen met de Belastingdienst
• 6% informatie via andere bronnen en kanalen

Over welke onderwerpen zou je graag meer informatie willen hebben?

Aansluitend op de vorige vraag heeft het Nibud ook gevraagd over welke onderwerpen deze jongeren graag meer zouden willen weten. Als antwoord gaf 42% van de thuiswonende mbo'ers aan graag meer te willen weten over de kosten van zelfstandig wonen. Hoewel dit percentage bij uitwonenden studenten uiteraard een stuk lager ligt (zij beschikken immers al over de nodige praktijkervaring), wil toch nog 19% van hen meer informatie over de kosten van zelfstandig wonen. Als het gaat om informatie over het oplossen van schulden, wil 8% van de thuiswonende en 12% van de uitwonende mbo-studenten graag meer weten. 20% van de studenten wil graag meer informatie over sparen. Met betrekking tot andere financiële onderwerpen liggen de verhoudingen als volgt:

• 22% wil meer informatie over het maken van een financiële planning
• 8% wil meer informatie over internetbankieren
• 37% wil meer informatie over belastingzaken
• 30% wil meer informatie over verzekeringen, waaronder zorgverzekeringen voor studenten
• 16% wil meer informatie over werk en salaris
• 32% wil meer informatie over toeslagen zoals de zorgtoeslag
• 7 % wil meer informatie over lenen
• 9 % wil meer informatie over uitkeringen
• 21% wil meer informatie over het managen van inkomsten en uitgaven, zoals het vinden van een voordelige energieleveranciers
• 3% wil meer informatie over andere financiele zaken dan hierboven genoemd

Terug naar de homepage

Heb je een vraag of opmerking? Praat mee over

Lenen in plaats van sparen tijdens de studie

Deze tekens zijn voor mij niet leesbaar

Met jouw reactie worden andere studiekiezers geholpen of een ander helpt jou. Wij beoordelen alle reacties voordat wij ze live zetten op MBOstart. Jouw privacy is erg belangrijk, gebruik daarom alleen je 'voornaam'.